Przykłady i propozycje ćwiczeń dla dzieci w różnym wieku
Rozwój motoryki małej zawiera się w całościowym rozwoju psychomotorycznym dziecka i przebiega równolegle do całościowego rozwoju dziecka.
Sposobem na rozwijanie sprawności rąk u dzieci są nie tylko ćwiczenia prowadzone w takcie zajęć terapeutycznych, ale też wykonywane w warunkach domowych.
Sprawność ręki- jak ją rozwijać
Terapię ręki należy rozpocząć od wzmacniania napięcia mięśniowego. Prawidłowe napięcie mięśniowe ma wpływ na kształtowanie się prawidłowych wzorców ruchowych, co z kolei umożliwia dalszy postęp w procesie centralnej stabilizacji ciała i doskonalenie prawidłowej postawy. Prawidłowe napięcie jest niezbędne dla przyjęcia i utrzymania prawidłowej postawy w trakcie pracy stolikowej.
Jednym słowem terapię zawsze rozpoczynamy od ćwiczeń ogólnorozwojowych, a dopiero w dalszym etapie ćwiczymy z dzieckiem precyzyjne ruchy dłoni i palców.
Oto przykładowe ćwiczenia wzmacniające napięcie mięśniowe:
· w czasie leżenia na brzuchu dziecko unosi głowę i ręce, aby popatrzeć przez papierową lornetkę,
· dziecko w leżeniu na plecach dostaje do rąk obręcz, udaje, że kieruje kierownicą w czasie trzymania obręczy w wyprostowanych rękach,
· w trakcie leżenia na brzuchu dziecko unosi ręce i głowę, udaje, że pływa (pływanie „na sucho”)
Kolejny krok w pracy terapeutycznej polega na rozwijaniu sprawności obręczy barkowej.
Ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące obręcz barkową:
· „walki kogutów”- siłowanie się na obie ręce,
· „taczki”- dziecko chodzi na rękach, rodzic trzyma za nogi, początkowo za uda, a w miarę ćwiczeń zbliża się do kolan,
· czołganie się
· rysowanie kół w powietrzu, oburącz, raz jedną, raz drugą ręką,
· rysowanie, malowanie na dużych powierzchniach (np. karton przypięty do ściany) w pozycji stojącej.
Po wzmocnieniu obręczy barkowej prowadzić ćwiczenia doskonalące ruchy przedramienia. Są to na przykład:
· wyklaskiwanie rytmów ze zmianą ustawienia przedramienia,
· gra w „łapki”,
· odbijanie jo-jo,
· zabawy ze sprężyną,
· zabawy wachlarzami, pacynkami wymagające zmiany ustawienia przedramienia – dłoń wewnętrzną stroną raz w górze, a raz w dole.
Ćwiczenia usprawniające pracę nadgarstka to :
· zakręcanie/ odkręcanie butelek, słoików,
· Wycinanie,
· przekręcanie „żarówek”,
· gra na tamburynie,
· naśladowanie wycieraczek samochodowych,
· nakręcanie zabawek.
W dalszej kolejności usprawnia się palce. Oto przykładowe ćwiczenia palców:
· zabawy paluszkowe znane z dzieciństwa (np. sroczka kaszkę warzyła),
· zabawy z użyciem pacynek,
· znane zabawy w bierki, patyczki,
· nawlekanie korali,
· wydzieranie,
· lepienie, ugniatanie – wykorzystanie różnych mas (ciastolina, plastelina, masa solna).
Ćwiczenia wyrabiające prawidłowy trójpalcowy chwyt pisarski:
· wydzieranie małych skrawków papieru,
· zapinanie guzików,
· gra w bierki,
· przypinanie spinaczy do bielizny,
· zastosowanie trójkątnych nakładek w czasie pisania, rysowania.
Ćwiczenia grafomotoryczne:
· układanie: patyczaki, mozaiki,
· rysowanie na dużych powierzchniach,
· rysowanie w lustrzanym odbiciu,
· rysowanie po śladzie,
· rysowanie linii, szlaczków, figur geometrycznych,
· kalkowanie, przerysowywanie rysunków.
Opracowanie:
Terapeuci terapii ręki
Ewa Wawruszak-Stolarczyk
Anna Kubik
Bibliografia : A. Giczewska, W. Bartkiewicz, Terapia ręki Materiały ze szkolenia Terapii ręki I i II stopnia