„[…] książka Marioli Jąder porusza ważną problematykę współczesnej edukacji dziecka. Aktualnie zachodzącym przemianom społecznym i edukacyjnym towarzyszy troska o efekty edukacyjne i ich zgodność z warunkami rzeczywistości społecznej i wymaganiami edukacyjnymi.
[…] Książka składa się z czterech części. […] W każdej części, zawierającej przykłady pracy z dziećmi, Autorka przedstawia założenia teoretyczne oraz przykłady praktycznych rozwiązań w pracy z dziećmi z zastosowaniem wybranych metod, technik i form organizacyjnych.
Godne podkreślenia jest to, że Mariola Jąder dzieli się z Czytelnikiem wskazówkami i informacjami praktycznymi wynikającymi z własnych doświadczeń, obserwacji i refleksji.
[…] Wiedza na temat podjęty przez Autorkę w recenzowanej książce jest potrzebna przede wszystkim nauczycielom, którzy muszą umieć organizować warunki do wspierania rozwoju dziecka. Niniejsza publikacja stanowi dobry przykład dostarczający nauczycielom sposobów stymulowania, inspirowania, pobudzania aktywności dzieci oraz stwarzania możliwości samodzielnego uczenia się.
Zamieszczone w książce przykłady zabaw z dziećmi oraz wskazówki metodyczne i organizacyjne ich zastosowania przyczynią się zapewne do kreatywności samych nauczycieli”.
W okresie dzieciństwa 5% dzieci doświadcza trudności z płynnym i swobodnym wypowiadaniem się. U większości to mija (przyjmuje się, że w trzech przypadkach na cztery) , jednak jedno dziecko z tej czwórki, o ile nie podejmiemy odpowiednich działań, może wejść z tym problemem w dorosłe życie.
Pod wpływem licznych spotkań z rodzicami swoich pacjentów oraz efektu wieloletniej pracy terapeutycznej Anna Szerszeńska postanowiła napisać w założeniu bardzo krótki poradnik. Stara się w nim odpowiedzieć na pytania, które zadają sobie zaniepokojeni i często przerażeni rodzice. Autorka przedstawia w nim swój punkt widzenia, który opiera się nie tylko na wieloletniej pracy terapeutycznej, lecz również na najnowszych doniesieniach dotyczących metod wczesnego postępowania terapeutycznego z małymi dziećmi.
W prezentowanej publikacji Autorka podpowiada, jakie kroki należy podjąć, aby nie dopuścić do rozwoju zaburzenia mowy. Wieloletnia praca zarówno z jąkającymi się dziećmi i ich rodzinami, jak i z osobami dorosłymi oraz zdobyte w ten sposób doświadczenie i wiedza każą jej myśleć, że wczesna interwencja terapeutyczna to najlepsza droga, aby nie tylko zastąpić jąkanie dziecka płynną mową, ale również nie dopuścić do rozwinięcia się jego dorosłej postaci, z towarzyszącymi mu częstokroć lękiem przed mówieniem, unikaniem mówienia i zaburzonym poczuciem własnej wartości.
Książka Jąkanie to nie wyrok może pomóc rodzicom w odpowiedzi na nurtujące ich pytania dotyczące tego, co należy robić, a także czego absolutnie nie wolno, aby nie dopuścić do rozwoju zaburzenia mowy.
W codziennym zabieganiu, gdy na wszystko mamy niewiele czasu, polecany poradnik podpowiada w prosty sposób, jak poradzić sobie z problemem, który dotknął nasze dziecko.
Książka powstała na bazie doświadczenia matki i wiedzy psychologa. Jej adresatami są rodzice i nauczyciele. Rodzice, którzy nie mogą się zdecydować, czy posłać sześciolatka do szkoły, przeczytają o typowych problemach przeciętnego pierwszaka-sześciolatka i dowiedzą się, z czego one wynikają. Rodzice, którzy zapisali dziecko do pierwszej klasy i jesienią staną w obliczu tych problemów, uświadomią sobie, że nie są jedyni. Krótkie, trafne i rzeczowe komentarze psychologa pomogą im podjąć decyzję, a także lepiej zrozumieć dziecko i pomóc mu w pierwszych miesiącach nauki.
Nauczyciele znajdą tutaj krótką charakterystykę sześciolatka, a także praktyczne wskazówki, jak z nim postępować. Dla osób, które nigdy nie pracowały z dziećmi młodszymi niż siedmiolatki, to bardzo pomocne źródło skondensowanej wiedzy.
Dorota Smoleń ma podobne doświadczenia jak większość rodziców sześciolatków i opowiada o nich na łamach książki.
Karolina Piękoś, która jest psychologiem, wyjaśnia punkt po punkcie, skąd się biorą pewne zachowania, i podpowiada, jak pomóc dziecku w pierwszych miesiącach nauki.
Jeśli jesteś nauczycielem i nigdy wcześniej nie pracowałeś z sześciolatkami, ta książka będzie dla Ciebie bardzo przydatnym źródłem wiedzy o dzieciach w tym wieku. Przybliży Ci najistotniejsze zagadnienia i pomoże zrozumieć sześciolatki.
Książkę tę chcielibyśmy polecić pedagogom specjalnym, nauczycielom praktykom, studentom kierunków pedagogicznych i wszystkim osobom zainteresowanym problematyką niepełnosprawności. Rozważania w niej podjęte zmierzają do znalezienia odpowiedzi na pytanie o kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej. Zarówno na gruncie teorii, jak i praktyki pedagogiki specjalnej nie da się ich przeanalizować bez uwzględnienia zmian, jakie zaszły w terminologii tej dyscypliny naukowej oraz w kierunkach oddziaływań rehabilitacyjnych czy integracyjnych po 1989 roku, a później po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Zmiana stosunku do osób z niepełnosprawnością i wyobrażeń o samej niepełnosprawności, postrzeganie jednostki jako autonomicznego podmiotu, pluralizm zachowań i wyborów oraz przemiany w prawodawstwie to niektóre z konsekwencji tych przeobrażeń dla funkcjonowania osób z niepełnosprawnością omawiane w tomie.
Redaktorzy
Niniejsza książka rozpoczyna nowy cykl zbiorowych publikacji przygotowywanych w Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, zatytułowany „Horyzonty Pedagogiczne”. Jest to początek trzeciej już serii prac naukowych, po „Dyskursach Pedagogiki Specjalnej” i „Heurystycznym Wymiarze Ludzkiej Egzystencji”. „Horyzonty Pedagogiczne” będą stanowić cykl podejmujący problemy z różnych obszarów pedagogiki specjalnej oraz dyscyplin pokrewnych. Oddawana w ręce Czytelnika publikacja zawiera teksty dotyczące zarówno teorii, jak i praktyki pedagogiki specjalnej, a także podmiotu tej dziedziny nauki, którego rozumienie obecnie ulega rozszerzeniu (odnosi się do osób w każdym wieku i z różnego rodzaju odstępstwami od normy in minus oraz in plus).
J
aką rolę odgrywają emocje w pracy nauczyciela? Co mówią na ten temat badania naukowe i jakie badania na gruncie pedagogiki były do tej pory prowadzone? Czym są kompetencje nauczyciela? Co jest wyróżnikiem kompetencji emocjonalnych nauczyciela? Co składa się na kompetencje emocjonalne nauczyciela? Jak nauczyciel może rozpoznawać swoje emocje i jak może nimi kierować? Jak nauczyciel może zadbać o rozwijanie własnych kompetencji emocjonalnych?
Autorki książki starają się udzielić odpowiedzi na te i inne pytania, koncentrujące się wokół problematyki kompetencji emocjonalnych nauczycieli i sposobów ich rozwijania”.
Tom 4 serii Edukacja małego dziecka otwiera kolejne opracowania poświęcone szeroko rozumianej problematyce edukacji, wychowania i wsparcia dziecka w toku jego życia na poszczególnych etapach rozwoju. W tomie zostały poruszone zagadnienia związane ze wspomaganiem rozwoju i uczenia się dziecka. Opracowania zostały podzielone na dwie części: pierwszą zatytułowaną Wspomaganie rozwoju i uczenia się małego dziecka i część drugą: Konteksty wychowawcze – ku pedagogice współbycia. Artykuły prezentują rozważania teoretyczne, jak i empiryczne z zakresu kształcenia ogólnego dziecka w wybranych obszarach jego rozwoju poznawczego lub społecznego.
Edukacja małego dziecka
Tom 1: Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy
Tom 2: Wychowanie i kształcenie w praktyce
Tom 3: Nowe konteksty, poglądy i doświadczenia
Tom 4: Konteksty rozwojowe i wychowawcze
Tom 5: Nauczyciel-wychowawca w przedszkolu i szkole
Tom 6: Wybrane obszary aktywności
Podstawowym warunkiem edukacji małego dziecka – tworzonej zgodnie z humanistyczną, poznawczą i transgresyjną koncepcją rozumienia człowieka – jest jak najlepsze przygotowanie do pracy pedagogicznej nauczycieli-wychowawców. Wszystkie społeczeństwa zarówno w przeszłości, jak i współcześnie chcą mieć przede wszystkim dobrych nauczycieli, ponieważ zdają sobie sprawę z tego, że od nich zależy jakość edukacji, która:
[…] w znacznym stopniu wyznacza losy życiowe ludzi, szanse rozwojowe społeczeństw, przemiany cywilizacyjne. Jakość edukacji zależy od wielu czynników, a wśród nich szczególną rolę odgrywa przygotowanie nauczycieli, ich osobowość i stosowane metody pracy. Zrozumiałe więc jest odwieczne zainteresowanie sprawami zawodu nauczycielskiego.
Opracowania zamieszczone w tym tomie są poświęcone właśnie przygotowaniu do pracy i pracy zawodowej nauczycieli-wychowawców w przedszkolu i w klasach I–III szkoły podstawowej.
Tom składa się z trzech części. W pierwszej – noszącej tytuł Poglądy i doświadczenia polskich nauczycieli-wychowawców – Czytelnicy mogą znaleźć autorskie propozycje dotyczące m.in. współczesnych wyzwań dla szkoły i nauczyciela w kontekście przygotowania dzieci do uczenia się przez całe życie, oceny (nie)gotowości szkoły na przyjęcie najmłodszego ucznia oraz sposobów zapobiegania i przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym. Autorzy wszystkich tekstów zwracają uwagę na relacje między zaleceniami płynącymi z teorii (czy szerzej – wiedzy) pedagogicznej, poczynaniami w zakresie polityki oświatowej a praktyką edukacyjną w zakresie kształcenia i wychowania małych dzieci.
Kolejna część – Poglądy i doświadczenia nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej w Czechach i na Słowacji – zawiera zarówno teoretyczną, jak i praktyczną egzemplifikację zagadnień związanych z edukacją nauczycieli u naszych południowych sąsiadów. Autorki opracowań szczególne znaczenie przypisują pedagogicznym oraz psychologicznym aspektom działań edukacyjnych podejmowanych przez nauczyciela przedszkolnego i wczesnoszkolnego, wspomagających rozwój i kształcenie dziecka, a także porównują propozycje merytoryczne i rozwiązania metodyczne stosowane w Czechach, na Słowacji oraz w Polsce.
Tom zamyka część – Postrzeganie edukacji małego dziecka przez studentów – przyszłych nauczycieli – będąca prezentacją wyników badań prowadzonych wśród studentów kierunków pedagogicznych.
Zamieszczone w tej części opracowania skupiają się głównie na kwestiach dotyczących roli i zadań współczesnego nauczyciela oraz potrzebach i możliwościach wychowania międzykulturowego w przedszkolu i w klasach I–III. Przywołane rezultaty poczynań empirycznych wraz z ich analizą i interpretacją odnoszą się również do umiejętności językowych i matematycznych studentów, których badania zostały zainspirowane Ogólnopolskimi Badaniami Umiejętności Trzecioklasistów OBUT 2011.
W tomie 6. Edukacji małego dziecka pt. Wybrane obszary aktywności kontynuowane są zagadnienia dotyczące pracy pedagogicznej z dzieckiem w wieku przed- i wczesnoszkolnym, są w nim zaprezentowane również autorskie poglądy i/lub wyniki cząstkowych badań prowadzonych w tym zakresie.
Pracę otwiera część zatytułowana Aktywność językowa i literacka, w której zaprezentowano autorskie rozwiązania w zakresie wczesnodziecięcej nauki czytania, wspomagania rozwoju mowy małego dziecka przez piosenkę, literaturę dziecięcą (bajkę i baśń), swobodną twórczość literacką czy naukę języków obcych. Autorzy poszczególnych tekstów podejmują także próbę wskazania nowych strategii edukacyjnego działania ze szczególnym uwzględnieniem refleksyjności i myślenia krytycznego wobec „poszukiwania, tworzenia i zmiany” zarówno w aktywności dziecka, jak i nauczyciela.
W kolejnej części – Aktywność matematyczno-przyrodnicza – zawarto opracowania nawiązujące w swych założeniach do koncepcji dyskursu szkolnego, zgodnie z którą rozwiązywanie różnego typu zadań, w tym także matematycznych, oparte na komunikacji między dziećmi oraz między dziećmi i nauczycielem może w znaczący sposób poprawić jakość i szybkość nabywania przez nie umiejętności i wiadomości. Przywołane w artykułach badania prowadzone nad procesem komunikacji wskazują jednak, iż często przebiega on w sposób nieudolny. Komunikaty werbalne kierowane przez nauczyciela do uczniów wymagają najczęściej jedynie reprodukcji nabytej wiedzy bądź są rozkazami, zakazami i żądaniami. W toku zajęć to nauczyciel wyznacza najczęściej prawie wszystkie formy aktywności dzieci, będąc zarazem osobą najbardziej aktywną werbalnie, przyczyniając się tym samym do ograniczenia wychowanków w sferze komunikacji.
Trzecia część tomu – Aktywność artystyczna – obejmuje opracowania skupiające się na kwestiach wspierania różnych form aktywności artystycznej dzieci w wieku przed- i wczesnoszkolnym – muzycznej, ludowej czy teatralnej, z uwzględnieniem rozwiązań i doświadczeń zagranicznych. Ważnym wątkiem podjętym również w artykułach zawartych w tej części jest problem edukacyjnych barier kreatywności młodszych uczniów, sprowadzających się najczęściej do: faworyzowania transmisyjnej strategii kształcenia preferującej bierność uczniów; pomijania ich konfliktu poznawczego, czyli emocjonalnego zaangażowania w postaci zaciekawienia i fascynacji; rywalizacji zamiast kooperacji i współdziałania; braku okazji do organizowania kooperatywnego uczenia się, do współpracy, współdziałania oraz odpowiedzialności za podejmowane zadania; osoby nauczyciela-wychowawcy oraz niedostosowania metod i form kształcenia do właściwości i potrzeb współczesnych uczniów.
Tom zamyka część czwarta – Komputerowe wspomaganie edukacji małego dziecka – w której wszyscy autorzy po pierwsze – wskazują na konieczność nauczania wspomaganego komputerowo w przedszkolu i niższych klasach szkoły podstawowej, mogącego stać się swoistą szansą w procesie wspierania rozwoju zarówno dzieci zdrowych, jak i ich niepełnosprawnych rówieśników, a po drugie – przedstawiają różne ograniczenia i bariery związane z tą formą edukacji. W tym kontekście ważne staje się rozwijanie zainteresowań dziecka i tworzenie Epizodów Wspólnego Zaangażowania oraz Scen Wspólnej Uwagi w relacjach dziecko–nauczyciel jako atrybutów efektywności edukacji wspomaganej komputerowo.
Edukacja małego dziecka
Tom 1: Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy
Tom 2: Wychowanie i kształcenie w praktyce
Tom 3: Nowe konteksty, poglądy i doświadczenia
Tom 4: Konteksty rozwojowe i wychowawcze
Tom 5: Nauczyciel-wychowawca w przedszkolu i szkole
Tom 6: Wybrane obszary aktywności
Publikacja ta omawia istotne i aktualnie żywo dyskutowane w środowisku terapeutów i pedagogów zagadnienia związane z nabywaniem i rozwojem kompetencji samoobsługowych u dzieci w pierwszych trzech latach życia. Książka zawiera praktyczne porady, jak wspomagać rozwój najmłodszych w nauce samoobsługi, przykłady zabaw i ćwiczeń, zalecenia dotyczące diagnozowania rozwoju psychoruchowego dzieci oraz bardzo przydatne arkusze służące do oceny kompetencji w zakresie samoobsługi dzieci dwu- i trzyletnich.
Książka z pewnością będzie doskonałą pomocą dla rodziców dbających o prawidłowy rozwój swoich pociech. Powinna też znaleźć się w podręcznej bibliotece pedagogów, terapeutów oraz studentów kierunków pedagogicznych.